Burn Out – kan de beste overkomen!

Wat is burn-out?

De meeste mensen werken fulltime en zijn zo’n 40 uur per week met hun werk bezig. Daar is niks mis mee, maar het is wel belangrijk om je gezondheid er niet onder te laten lijden. Als je niet uitkijkt ben je op een gegeven moment alleen maar met je werk bezig en denk je er zelfs thuis nog aan. Te veel werkdruk kan leiden tot stress en te veel stress kan er toe leiden dat je geestelijk helemaal opgebrand raakt. Men spreekt dan van een burn-out.

Burn-out is een specifieke vorm van stress. Het betekent afgebrand, uitgeblust en emotioneel uitgeput zijn. Het komt het meeste voor onder managers en beroepen waarin je veel en intensief contact hebt met mensen, zoals het onderwijs en de gezondheidszorg, maar ook werkende moeders kunnen er door getroffen worden.

Het verschil tussen burn-out en stress is dat je van het laatste snel kunt herstellen. Eenmaal opgebrand, blijven de verschijnselen en is het moeilijker opnieuw een balans te vinden. Burn-out ontstaat meestal door het jarenlang ophopen van stress en frustraties.

Symptomen van burn-out: 

  • Concentratieproblemen 
  • Vergeetachtigheid 
  • Emotionaliteit 
  • Besluiteloosheid 
  • Slaapproblemen 
  • Lusteloosheid 
  • Cynisme 
  • Onzekerheid: minderwaardigheidscomplex 
  • Verminderde conditie 
  • Seksuele problemen: geen zin en/of impotentie

Oorzaken:

Er zijn verschillende oorzaken denkbaar; zo hangt het krijgen van een burn-out samen met je eigen persoonlijkheid: misschien eis je van jezelf wel het onmogelijke. Maar het heeft ook te maken met collega’s, misschien eisen die teveel van je, krijg je weinig steun en is het management ook niet in orde. Misschien wordt er te weinig aan (bij) scholing gedaan en heb je constant het gevoel achter de feiten aan te moeten hollen. Misschien is je functieomschrijving onduidelijk en weet je niet wat er wel en niet van je verwacht wordt, zodat daar het ontstaan van de stress ligt. Misschien is de frequentie van de werkdruk veel te hoog: een keertje extra (over) werken zal geen problemen veroorzaken, maar als dit meer regel dan uitzondering wordt zal dit zeker stress opleveren. Misschien kom je vaak in contact met cliënten die een emotioneel beroep op je doen, zonder dat je daar zelf weer bij iemand mee terecht kunt. Via onderzoek is inmiddels bewezen dat alleenstaanden, stellen zonder kinderen, hoog opgeleiden en vrouwen meer risico lopen en dat een burn-out meestal optreedt in de beginfase en in het midden van je loopbaan.

Verdere symptomen zijn:

Emotionele uitputting: Verlies van energie en je hebt het gevoel dat je emotioneel bent uitgeput. Je denkt dat je anderen weinig meer biedt in psychologische zin. Daarbij worstel je met gevoelens van frustratie, omdat je je realiseert dat je zo niet door kunt blijven gaan. 

Depersonalisatie: Je voelt je als object beschouwd en niet meer als individu. Dit gaat vaak samen met het ontwikkelen van een negatieve en cynische houding tegenover je collega’s, management en je werk zelf. 

Afnemende competentie: Je hebt de neiging jezelf negatief te beoordelen: je presteert slechter en je bent minder succesvol in je werk. Dit gaat gepaard met een negatieve zelfwaardering, waardoor teruggang merkbaar is. Je komt zo in een negatieve spiraal terecht.

Gevolgen & oplossingen:

Fysieke en emotionele gevolgen:

Burn out gaat gepaard met tal van fysieke en psychische gezondheidsklachten waaronder een afnemende geestelijke gesteldheid, een aantasting van het zelfbeeld en zelfvertrouwen, depressie, geïrriteerdheid, hulpeloosheid en angst. Lichamelijke klachten zijn ondermeer oververmoeidheid, hoofdpijn en maag- en darmklachten, een hoge bloeddruk, slapeloosheid, depressie, een verslaving of emotionele vermoeidheid.

Interpersoonlijke gevolgen: 

Mensen met burn out verminderen sociale contacten buiten het werk en zijn ook minder gemakkelijk in staat hun professionele rol buiten het werk van zich af te schudden. Het heeft een grote negatieve invloed op het persoonlijk leven. 

Gevolgen op houding en gedrag: 

Mensen met een burn out kunnen een negatieve houding naar anderen ontwikkelen.

Wat doe je er aan?

Indien je bovenstaande signalen en klachten herkent, neem dan enige afstand van de stressfactor(en). Neem vrij en bedenk of je op deze manier door wil gaan. Een gesprek met je partner, je manager, je bedrijfs- of je huisarts is zinvol. 

Neem de signalen vooral serieus. Burn-out overkomt niet alleen zwakkelingen; als eenmaal de diagnose is gesteld, ben je écht ver van huis. Luister daarom goed naar je gevoel en je omgeving en maak dan bewuste, goede keuzes voor jezelf.

Waarschuwingstekens:

De intensiteit van een burn-out kan gemeten worden aan het begin en het einde van de dag. Wanneer je bijvoorbeeld in de ochtend absoluut geen zin hebt om aan je dag te beginnen, en aan het einde van de dag alleen maar de negatieve dingen van de dag bespreekt, kunnen dit waarschuwingstekens van een burn-out zijn. 

Mensen die tegen een burn-out aanzitten, hebben dan vaak steeds meer tijd nodig om bij te komen van hun werk. Zolang er geen maatregelen worden getroffen, zal de burn-out langzaam maar zeker toenemen. De manifestatie hiervan verschilt per persoon. Een lichte vorm kan bijvoorbeeld al blijken uit de negatieve houding ten opzichte van het werk, terwijl een zware vorm ertoe kan leiden dat iemand in zijn geheel stopt. 

Voorkomen: 

Mensen die het gevoel hebben een burn-out te krijgen, kunnen hier actie tegen ondernemen. Zo kun je bijvoorbeeld contact zoeken met collega’s om moeilijke situaties en de werkdruk te bespreken. Verder kun je een gesprek met de manager aanvragen om je functie en taken door te spreken en zo inzicht te krijgen in waar nu eigenlijk je verantwoordelijkheden liggen, maar vooral: waar niet. 

Ook kan het van belang zijn duidelijkheid te krijgen over de ‘gap’ tussen je verwachting van het werk en de uiteindelijke realiteit ervan. Het zou noodzakelijk kunnen zijn dit bij te stellen en meer af te stemmen op hoe de situatie in de praktijk is. Om een burn-out te voorkomen, is het van belang constant je ‘prioriteiten in het leven’ te evalueren. 

Herkennen: 

Sommige mensen lopen meer kans een burn-out te krijgen dan anderen. Herken je jezelf in onderstaande punten, dan ben je mogelijk gevoeliger voor een burn-out. Mensen die niet weten ‘nee’ te zeggen tegen de aanspraken op hun tijd en energie, die meer verantwoordelijkheid op zich nemen dan ze aankunnen, die structureel hun persoonlijke leven opofferen voor hun werk, die geen controle meer hebben over hun posities, die structureel hun emoties onderdrukken en hun problemen en emoties niet bespreken, veel zelfkritiek hebben en niet hebben geleerd hun stress effectief te voorkomen en te bestrijden.

Reactie Jennifer

Een burn- out krijgen is iets verschrikkelijks, ik ben ook burn- out geraakt maar niet alleen doordat ik functies bekleedde die onder mijn niveau waren maar ook doordat ik weinig tot geen erkenning heb gekregen in mijn leven tot nu toe van mijn ouders en broer. Mijn leven is tot nu toe redelijk negatief geweest met vooral in mijn jeugd en puberjaren een hoop ellende. Ik heb altijd alles helemaal alleen moeten uitzoeken, ben heel jong moeder geworden en altijd geprobeerd mijn zoon het beste te geven. Maar wat weet je nu als je pas 16 bent? Niet veel en al helemaal niet hoe het echte leven is. Helaas toen ik geestelijk in de prak raakte en bijna een einde aan mijn leven had gemaakt, anderhalf jaar op de bank gelegen, chips en koek als eten en heel wiet gerookt om het malen in mijn hoofd te doen stoppen, besef ik waar het fout is gegaan, wat ik aan mijzelf moest veranderen en is het meer dan duidelijk geworden dat ik behalve mijn zoon en mijn vader eigenlijk niemand heb waar ik op kan bouwen, ik ben begonnen dit te accepteren en ik ga er wat van maken. 

Bron Email©Loes Raaphorst 11/2010]]>