Het Hiernamaals – Het Joodse Hiernamaals

Voor de meeste joden omvat het hiernamaals de wederkomst van de Messias, de fysieke wederopstanding uit de dood en een leven in voorspoed. Aanhangers van het Judaïsme geloven dat de dood niet het einde is. De definitie van het hiernamaals is echter onderwerp van veel discussie. De heilige schrift, da Tanak, houdt zich namelijk vooral bezig met het hier en nu. en minder met wat later komt. Centraal staat het idee van een ‘verbond’ tussen God en zijn uitverkoren volk.

Het hiernamaals

Veel orthodoxe joden geloven dat ze na hun dood in hun graf blijven tot de wederkomst van de Messias. De rechtschapenen zullen dan worden opgewekt om in een vredige wereld te leven. Om op hun wederopstanding voorbereid te zijn, kiezen joden ervoor begraven te worden. Sommigen geloven in een plaats die vergelijkbaar is met de christelijke hemel, waar mensen voor altijd met familie en vrienden worden herenigd. 

Kort overzicht van joodse overtuigingen

  • Er is één ondeelbare God. Het Judaïsme verschilt daarin van het christendom, dat een drie-eenheid kent: Vader, Zoon en Heilige Geest.

  • Elke jood heeft een speciale relatie met God die bekendstaat als het verbond. Het is een contract waarin elke jood, in ruil voor de goede daden die God voor het joodse volk doet, belooft Gods wetten na te komen en probeert zonder zonden te leven.

  • Het Judaïsme benadrukt de rol van gemeenschap en familie. Er zijn dan ook veel sociale gebeurtenissen die dit bestendigen.

Minder conventionele joodse overtuigingen

Het Judaïsme houdt zich bezig met de relatie tussen gelovigen en Jahweh in het hier en nu. Er zijn echter afsplitsingen die andere standpunten verdedigen. Er is geen vastomlijnd geheel van overtuigingen met betrekking tot het hiernamaals. Omdat het vierduizend jaar oude Judaïsme echter contact heeft gehad met beschavingen als het oude Egypte, Babylon, Perzië en Griekenland, is het geen verrassing dat zich verschillende ideeën hebben ontwikkeld. 

Op een hoger plan

Het bekendste en meest wijdverspreide joodse standpunt is dat God diegenen zal belonen die Hem dienen, de rest wordt gestraft. Daarbuiten is ruimte voor allerlei interpretaties en veel geleerden hebben dan ook hun mening gegeven. Een idee dat met name populair was, was dat van de Spaanse middeleeuwse wetenschapper Maimonides (1135-1204). Hij geloofde dat een jood die zijn of haar intellect maximaal zou benutten, een band met God zou ervaren. Dit betekende dat de ‘ziel’ van een joods persoon in het hiernamaals één kon worden met God.

Volgens bepaalde mystieke denkrichtingen moet de joodse ziel in het hiernamaals tot elf maanden gereinigd worden alvorens hij zijn weg kan vervolgen. Hierom wordt de kaddish, een gebed waarmee de overleden wordt herdacht, gedurende elf maanden na de sterfdag opgezegd. De ziel wordt gereinigd in Gehenna. Deze plek heeft zijn naam te danken aan de vallei van vuur die zich ten zuidwesten van Jeruzalem bevindt, waar lang geleden kinderen zouden zijn geofferd aan de oude goden Baäl en Moloch. Dit concept werd door het christelijk geloof overgenomen in het beeld van de hel. Voor joden die hierin geloven, wordt de ziel in de hel gereinigd van zijn onzuiverheden. Vervolgens gaat hij naar de hemel, die is vormgegeven naar het paradijs van Eden zoals dat beschreven is is het bijbelboek Genesis. 

Volgens een andere traditie wordt de ziel steeds opnieuw gereïncarneerd, tot dat hij de perfectie bereikt. Dit is het geval wanneer altijd de wil van God wordt opgevolgd. Geloof in reïncarnatie kan wellicht verklaren waarom de oude joden geloofden dat alle joodse zielen aanwezig waren toen Mozes op de berg Sinaï de thora overhandigd kreeg.

Kabbalistische symboliek

De symboliek binnen de kabbalistische leer vinden we terug in de boeken van de Tanak. Door de belangrijkste kabbalistische geschriften te lezen, met name de Sepher Yetzirah (het Boek der schepping), kan veel van de rijke symboliek worden blootgelegd en een dieper begrip van de spirituele wijsheid worden verkregen.

De moderne Kabbala

Het lezen van dit boek kan u een breder begrip en een diepere waardering van het oude testament uit de christelijke bijbel geven. Hoewel de kabbala oorspronkelijk joods is, werd het boek opgenomen in renaissance-ideeën over magie en alchemie. Het leverde een belangrijk bijdrage aan hun ontwikkeling. Tegenwoordig is de kabbala erg populair bij spirituele mensen in de westerse wereld.

Bron MBS ©Loes Raaphorst 01/2006