Je krijgt wat je geeft – Susan Smit Vertrouwen hebben en krijgen in de liefde
Vertrouwen ligt aan de basis van een gezonde liefdesrelatie. Zonder vertrouwen is er geen echte intimiteit, liefde en vervulling mogelijk. Allemaal waar. Maar hoe geven en verdienen we vertrouwen ook al is dit in eerdere situatie beschaamd? En hoe zorgen we ervoor dat we vertrouwen niet verwarren met het opleggen van eisen, verwachtingen en verlangens aan onze geliefde?
De zin De basis voor een goede liefdesrelatie is vertrouwen is al zo vaak uitgesproken en met instemmend geknik ontvangen, dat we ons eigenlijk niet meer afvragen wat het precies betekent. Het klinkt prachtig en erg aannemelijk, en niemand zou willen toegeven dat er in zijn of haar relatie iets aan dat fundament van vertrouwen mankeert, maar toch heeft blind vertrouwen stellen in een geliefde nogal wat voeten in de aarde.
Het punt is dat het een alles-of-niets-kwestie is: óf je vertrouwt iemand volledig óf je vertrouwt m niet. Je kunt je geliefde niet een béétje vertrouwen. Vandaar dat een vertrouwensbreuk zo moeilijk te lijmen valt. Als ons vertrouwen in iemand ongegrond blijft te zijn, zijn de gevolgend voor de relatie en onze gemoedsrust niet te overzien. Het langzaam opgebouwde vertrouwen is in een klap aan diggelen. We voelen ons verraden, gekwetst, onveilig en zullen in ieder geval de eerste tijd twijfelen aan alles wat de ander doet, zegt en belooft.
Seksuele bezitsdrang
Er zijn drie soorten vertrouwen: vertrouwen in de ander (de geliefde in dit geval), vertrouwen in jezelf en vertrouwen in de diepere krachten van het leven. Daarbij komen we steeds dichter bij de kern waar het om gaat. Als er over vertrouwen tussen geliefde wordt gesproken, wordt er vaak gedoeld op seksuele trouw. Zodra er liefde opbloeit, voelen de meeste mensen niet alleen seksuele bezitsdrang, maar ook het verlangen om zelf seksueel trouw te blijven aan de ander.
Dat komt in veel klassieke liefdesverhalen naar voren: toen Tristan zijn Isolde niet meer kon zien, trouwde hij in zijn wanhoop met een andere vrouw omdat ze zo leek op zijn geliefde, maar hij kon zich niet tot huwelijksgemeenschap zetten. Even groot, misschien wel groter, is ons verlangen naar emotionele trouw. Seksuele exclusiviteit niet intiem zijn met een ander dan de geliefde is zo bekeken niet meer dan een poging om de relatie niet door buitenstaanders te laten bezoedelen. Dat zou afdoen aan de bijzondere band.
Gebroken hart
Zoals dat in het spel van de liefde gaat, zul je gekwetst, afgewezen, in de steek gelaten en bedonderd worden. Net zoals je zelf zult kwetsen, afwijzen, verlaten en bedonderen. Dommige mensen zien er door die martelingen maar helemaal van af om te beminnen en anderen wapenen zich tegen de teleurstelling door partners te kiezen waarvan je op je klompen kunt aanvoelen dat ze onbetrouwbaar zijn. Ze lijken erop uit te zijn om hun vertrouwen beschaamd te zien en maken zichzelf wijs dat liefde nu eenmaal lijden is. Sterker nog: pas als liefde pijn doet, stelt het iets voor.
De Zwitserse schrijven Henri Frédéric Amiel schreef af: Hoe meer men liefheeft, hoe meer men lijdt. Ze vallen op mensen die bindingsproblemen hebben, hun gevoelens niet helemaal beantwoorden, al ene relatie hebben of promiscue zijn. Zo voorkomen ze dat ze een al te intieme, hechte, diepgaande en volwassen relatie moeten aangaan. Als iemand te dichtbij dreigt te komen, wordt er in allerijl een drama of crisis in gang gezet, want ze zijn doodsbang om erin te gaan geloven.
Er is afstand nodig om niet te angstig te worden. Met een gebroken hart halfslachtig met tot mislukken gedoemde relaties rommelen of er helemaal niet meer aan beginnen: het is beide natuurlijk geen oplossing. De enige echte mogelijkheid die we hebben is de pijn verwerken, weer opkrabbelen en het opnieuw proberen. Opnieuw vertrouwen in iemand stellen valt niet mee; daarvoor moet je de tijd nemen. Het is nodig dat de breuk met de ex-geliefde is verwerkt en dat gevoelens van verdriet, worde, rancune en schuld verteerd zijn. En er moet, als de tijd daarvoor rijp is, vergeving geschonken zijn.
De grootste vertrouwenschenders in de liefde:
-
overspel
-
liegen
-
afgunst voelen/ de ander niet het beste gunnen
-
roddelen over intieme relatiekwesties
-
de ander in gezelschap afvallen/ bekritiseren
Vergeven
Het is van essentieel belang voor je spirituele pad om te leren wat vergeving vermag, schrijft Caroline Myss in het boek Heilige contracten. Als je ervoor kiest om niet te vergeven, isoleer en vervreemd je jezelf van anderen en van de wereld. Weigeren een spirituele taak als vergeving te accepteren is een pijnlijke manier om te leren, maar leren zul je. En als je die les weigert, krijgt je die keer op keer voor je kiezen telkens weer. Alain de Botton schrijft in zijn boek Proeven van liefde: Boven elke liefdesgeschiedenis hangt de gedachte, even afschuwelijk als onkenbaar, aan hoe ze zal eindigen.
Liefde is redeloos, dwaas en grillig en het is doodeng om erin te geloven, maar er niet in geloven is geen alternatief. Het is makkelijk om onverschillig en schamper te zijn over dingen die ons niet werkelijk raken, die er niet toe doen, maar het is vreselijk om geen vertrouwen te hebben in je relatie en een achterdeur open te laten staan. Het is beter je te vergissen en vol overgave en vertrouwen lief te hebben dan eeuwig te twijfelen en zonder ware liefde te zitten.
Onderlinge afspraken
En dan de tweede vorm van vertrouwen: het vertrouwen in jezelf. In relaties zijn we veel bezig met eisen, verlangen, verwachten. Op geen enkel gebied zijn de verwachtingen zo hoog gespannen als in de liefde. Soms zijn we ons bewust van onze verwachtingen, vaak ook niet. Verwachtingen hebben nooit iets te maken met de ander, maar altijd met jezelf. Ze zijn het resultaat van patronen in het verleden. Jij zult ze zelf in kaart moeten brengen om vervolgens te bepalen of ze realistisch zijn of niet. Je zult ze bovendien moeten uitspreken voordat je de ander kunt verwijten er niet aan te voldoen. Want hoe kan iemand jouw vertrouwen beschamen als diegene niet eens wist dat er iets van hem of haar werd verwacht?
Vertrouwen tussen twee mensen is geen ongrijpbaar mysterie. Het is gebaseerd op onderlinge afspraken. De meest voorkomende verwachting in de liefde is dat de ander ons gelukkig zal maken. Behalve de vraag of een ander daartoe wel in staat is om levensgeluk te vinden, kun je je het volgende afvragen: is het doel van relaties wel om ons gelukkig te maken? Dient een relatie ons alleen als aan al onze verlangens en behoeften wordt voldaan en het ons een veilige thuishaven biedt? Ik denk van niet. Liefdesrelaties zijn pittige zielsverbintenissen vol hindernissen en valkuilen, die een onderdeel vormen van het proces naar zelfkennis en zelfverwezenlijking.
Van een geliefde mag je verwachten dat hij of zij altijd het beste met je voor heeft, maar niet dat hij of zij je altijd geeft wat je wilt. Een gezonde relatie zal je in contact brengen met onverwerkte emoties en traumas, hoe pijnlijk dat ook kan zijn. Als we in onze ogen te weinige worden gesteund of liefgehad, is het zaak om in te zien dat onze geliefde ons bij dat proces niet verraden, maar precies doen waarvoor ze bedoeld zijn: ons confronteren en een spiegel voorhouden.
Trouw aan jezelf
Onze eigen betrouwbaarheid ontwikkelen is nog altijd de beste manier om ons vertrouwen niet beschaamd te zien. Je krijgt wat je geeft, dat is een universele natuurweg. Je bezit niemand en bent niemands bezit, maar je bent het vertrouwen van je geliefde waard als je gewetensvol handelt, in overeenstemming met de afspraken en ongeschreven codes die tussen jou en je geliefde bestaan. Jij voelt haarfijn aan of iets wat je doet in de haak is of niet, laten we daar geen doekjes om winden. Je kunt duizenden excuses, uivluchten en smoesjes verzinnen, maar doe jezelf een lol en vertel ze in ieder geval niet aan jezelf.
Betrek je geweten bij de dingen die je denkt en doet, dan zul je steeds meer zelfvertrouwen en zelfrespect krijgen. Je zult liefde voor jezelf ervaren en zuivere liefde voor de ander, zonder hinderlijke eisen, machtsspelletjes en onrealistisch verlangens. Je zult fouten blijven maken en ten prooi vallen aan minder verheven drijfveren, want je bent niet perfect, maar het gaat erom dat je die fouten onder ogen durft te zien, ervan wilt leren en je erop laat aanspreken. Je bent verantwoording verschuldigd aan de persoon die vertrouwen in je stelde.
Het allerbelangrijkst is: trouw zijn aan jezelf. Het is niet nodig, nooit nodig, om zaken die belangrijk zijn voor je levensvervulling te verzaken, alleen maar omwille van de relatie. Je hebt de plicht om jezelf in ere te houden. Relaties met anderen gaan voorbij als je deze wereld verlaat, wordt je teruggeworpen op jezelf en je vermogen lief te hebben, te vertrouwen en betrouwbaar te zijn. Later, in andere levens, situaties en verhoudingen zul je je geliefden weer tegenkomen. Je zult ook nieuwe mensen tegenkomen die passen bij je ontwikkelingsniveau om samen te groeien in liefde.
Nee! Je hebt onvoldoende vertrouwen in je geliefde als je:
-
persoonlijke email en smsjes checkt, broekzakken en handtassen doorspit
-
elk uur van de dag wilt weten waar de ander uithangt
-
voortdurend naar complimentjes vist en bevestiging zoekt
-
gezellig even lang wipt als hij/zij met iemand van de andere sekse heeft afgesproken
-
weigert te praten over iets in de toekomst, of erachteraan zegt als we dan nog bij elkaar zijn
-
de ander vraagt iets te regelen en vervolgens zelf de supervisie houdt of voorzieningen treft voor het geval de ander faalt
-
de ander het nadeel van de twijfel geeft en voorbarige conclusies trekt bij misverstanden
-
denkt aandacht en liefde te moeten nemen in plaats van te ontvangen
Oervertrouwen
De laatste vorm van vertrouwen is vertrouwen in de hogere organiserende krachten van het leven of de wijsheid van het universum. Het oervertrouwen zoals ik het noem. Wie in diepe meditatie is of een mystieke ervaring heeft, voelt zich veilig en vol vertrouwen, omhuld door licht en liefde. Dat soort momenten worden meestal alleen en altijd in stilte beleefde. Soms duurt zon ervaring niet langer dan ene paar seconden, maar het kan je hele levenshouding veranderen. Even voel je je gedragen door een kracht die je ondersteunt, over je waakt, je beschermt. Noem dat het Licht, God, de geestelijke wereld, de Bron of het Al, dat doet er niet toe. Plotseling voel je de overtuiging dat je niet méér in het leven krijgt voorgeschoteld dan je aankunt en dat je nergens bang voor hoeft te zijn. Vertrouwen borrelt op.
Dat is het oervertrouwen: de innerlijke wetenschap dat je moed en wijsheid uit die bron kunt putten en dat je ermee verbonden bent, of je je daar nu van bewust bent of niet. Als dat lukt, ben je weer als het kind met het aangeboren vertrouwen, maar dan met ervaring en kennis van de wereld. Je hebt de weg terug gevonden via de schade en de schande die je nu eenmaal het krachtigst door liefdepartners worden aangereikt. Het is zaak om relaties niet te willen beheersen, maar je eraan over te geven, ook al zijn er geen garanties en zal het eens eindigen door dood, ruzie of uitdoving van de passie. Liefde is angst laten varen. Het leven vraagt van je dat je het beleeft met je ogen open, je oren gespitst, en je hart wijd open. In vertrouwen.
Opbouwen van betrouwbaarheid:
-
wees consciëntieus in het dragen van verantwoordelijkheden en verplichtingen. Sta jezelf niet toe een makkelijke uitweg te zoeken
-
houd je aan beloften, zelfs als het niet goed uitkomt, of het risicos met zich meebrengt
-
wees consistent, volg een overtuiging, geen impuls
-
weet geheimen te bewaren en beloof anders geen geheimhouding
-
wees eerlijk. Deel zowel je gevoelens als je gedachten mee, zonder verborgen agendas
-
ken jezelf en de zwakheden waarvoor je moet oppassen
]]>
Bron Happinez Susan Smit©Loes Raaphorst 02/2008