Maagklachten – basiszorg en advisering

Alles wat een mens eet en drinkt komt in de maag terecht. Daar wordt het voedsel met behulp van het maagsap verteerd. Een mens produceert per dag zo’n drie liter maagsap. De voornaamste prikkel voor het produceren van maagsap is, naast het eten zelf, het zien, ruiken en denken aan voedsel. Ook emoties en angst zorgen voor de aanmaak van maagsap. Maagsap of maagzuur bestaat uit zoutzuur en enzymen. Maagsap is dus een agressieve stof. Om de maag te beschermen tegen het sap is deze bekleed met een dik slijmvlies. Dit slijmvlies biedt bescherming tegen de bijtende werking van het zuur. Wanneer het voedsel in de maag goed vermengd is met maagsap gaat het naar de twaalfvingerige darm.

De meest voorkomende oorzaken van maagklachten zijn:

  • onjuist gebruik van voeding;
  • medicijngebruik;
  • alcoholgebruik;
  • roken;
  • stress (spanningen, zorgen);
  • zwangerschap;

of een combinatie van bovengenoemde oorzaken.

Verkeerde voedingsgewoonten, intoxicaties (medicijnen, alcohol, roken) en stress leiden tot een overproductie aan maagsap. Dit overtollige maagsap tast de maagwand aan, waardoor beschadiging kan optreden.

De meest voorkomende maagaandoeningen zijn:

  • maagzweer; dit is een plaatselijke beschadiging van het maagslijmvlies;
  • middenrif- of maagbreuk; in een normaalfunctionerend menselijk lichaam wordt het maagzuur bij de overgang tussen slokdarm en maag tegengehouden, waardoor er geen maagzuur kan teruglopen in de slokdarm; bij een middenrifbreuk wordt het maagzuur niet goed tegengehouden en omdat de slokdarm niet goed beschermd is tegen maagzuur, kunnen vooral bij bukken, tillen en liggen klachten ontstaan;
  • maagslijmvliesontsteking; dit is een algehele irritatie van de maagwand als gevolg van overmatig maagzuur;

Maagklachten gaan meestal gepaard met 1 of meer van de volgende symptomen:

  • pijn in de maagstreek;
  • een zwaar, vol of opgeblazen gevoel;
  • misselijkheid;
  • braken;
  • zuurbranden;
  • hartwater (teveel speeksel in de mond);
  • opboeren;
  • hongerpijn;
  • gebrek aan eetlust;

Advisering

Leefregels, voeding en algemene adviezen:

  • uitvinden van welke voedingsproducten men klachten krijgt en deze vermijden; (een standaard maag-dieet bestaat niet meer)
  • eten goed kauwen;
  • kleine porties eten;
  • stoppen met roken;
  • weinig alcohol, koffie en koolzuurhoudende dranken gebruiken;
  • sterk gekruide gerechten vermijden;
  • geen knellende kleding en/of strakke riemen dragen;
  • afvallen bij overgewicht;
  • geen aspirine gebruiken (alleen paracetamol geeft geen maagklachten);
  • spanningen of stress bespreekbaar maken;
  • ontspanningsoefeningen of yoga;
  • lauwe melk of karnemelk drinken;
  • wanneer de klachten vooral bij liggen optreden, het hoofdeinde van het bed op klossen zetten;
  • middelen die het maagzuur neutraliseren zijn in het algemeen onschuldig, indien ze in beperkte mate worden gebruikt;

Naar de dokter?

  • Ja, wanneer maagklachten gepaard gaan met zwarte ontlasting of bloed spugen;
  • Ja, wanneer maagklachten gepaard gaan met gewichtsverlies;
  • Ja, wanneer maagklachten met bovenstaande leefregels, voedingstips en algemene adviezen na 4 weken niet over zijn;

Zelfmedicatie

De meeste bij de drogist verkrijgbare geneesmiddelen tegen maagklachten behoren tot de algemene antacida (middelen die het overtollige maagzuur neutraliseren). Deze middelen kennen gebruiksbeperkingen voor mensen met nierklachten en voor mensen met een te laag fosfaatgehalte in het bloed. De bijwerkingen blijven bij niet-chronisch gebruik doorgaan beperkt tot invloeden op de stoelgang (obstipatie, diarree); soms geven ze extra gasophopingen (flatulentie). Voor een optimaal effect is het raadzaam om de antacida zo ‘opgelost’ mogelijk in te nemen: tabletten moeten dus eerst worden fijngekauwd.

Sinds 1996 zijn bij de drogist ook H2-antagonisten verkrijgbaar. Deze middelen remmen de zuurproductie. Terwijl antacida inwerken op de spijsbrij in de maag (dus ook uitgewerkt zijn, als de spijsbrij de maag verlaat), werken H2-antagonisten systematisch (via de darmen en het bloed naar de maagcellen) en is hun effect langduriger, want zij werken dus ook als de maag leeg is. Bij ‘zenuwen op de maag’ en nachtelijke maagklachten zijn deze middelen doorgaans beter geschikt dan gewone antacida. Aangezien H2-antagonisten een bredere werking hebben dan  algemene antacida, mogen ze in geval van zwangerschap/lactatie alleen op doktersadvies worden gebruikt.

Geneesmiddelen tegen overtollig maagzuur beïnvloeden de zuurgraad in de maag. Daardoor kan de opnamen van andere geneesmiddelen drastisch worden beïnvloed. Bij gecombineerd gebruik van maagmiddelen en andere geneesmiddelen is het in het algemeen wenselijk om eerst het andere geneesmiddel in te nemen en minstens 1 a 2 uur later pas het maagmiddel. 

Producten

Algemene antacida: Gaviscon
Maalox
Regla PH
Rennie
Riopan H2-antagonisten: Pepcid
Zantac 75

Reactie Machiel:

Ikzelf had jarenlang regelmatig last van maagkramp, refluxklachten. Na diverse onderzoeken kon men alleen een lichte maagwandontsteking constateren. Daarvoor kreeg ik maagzuurremmers voorgeschreven die ik mijn hele verdere leven moest blijven slikken. Maar de medicijnen hielpen soms wel maar ook niet en de pijn werd soms juist verergerd. Bij toeval merkte ik dat bij inname van een opgeloste bruistablet van 200mg magnesium mijn maagpijn en zuurbranden weg was. Sindsdien heb ik al mijn maagzuurremmers weg gedaan en zonodig neem ik een bruistablet magnesium. Dit doe ik nu al ruim twee jaar en heb geen klachten meer. Als je de bijsluiters lees van de maagzuurremmers kunnen deze juist de klachten veroorzaken.

Bron Email ©Loes Raaphorst 10/2011]]>