Meditaties over Woede – De Kunst van het Geluk – Dalai Lama
In veel van onze gesprekken behelsde de hoofdmethode van de Dalai Lama om woede en haat te bestrijden het gebruik van redeneringen en analyse om achter de oorzaken van woede te komen, teneinde deze schadelijke geestestoestanden te bestrijden door middel van inzicht. In zekere zin kan deze aanpak worden gezien als het gebruik van logica om woede en haat te neutraliseren en de aangewezen vormen van tegengif (geduld en tolerantie) te cultiveren. Maar dat was niet zijn enige techniek. Bij zijn openbare lezingen vulde de Dalai Lama zijn bespreking aan door aanwijzingen te geven voor de volgende twee eenvoudige, doch effectieve meditaties voor het overwinnen van woeden.
Oefening 1
Laten we ons een situatie voorstellen waarin iemand die we heel goed kennen, iemand die ons nabijstaat of dierbaar is, boos wordt. Je kunt je voorstellen dat dit gebeurt binnen een zeer ‘verbitterde’ relatie of in een situatie waarin iets gebeurt waardoor hij of zij persoonlijk van streek raakt. De persoon is zo kwaad dat hij of zijn totaal door het lint gaat, heel negatieve vibraties uitstraalt, zelfs tot op het punt dat hij of zij zichzelf schade toebrengt of dingen breekt.
Overdenk daarna de directe gevolgen van deze woede uitbarsting. Je zult zien dat de persoon fysiek verandert. Deze persoon, die je zo na aan het hart ligt, die je aardig vindt, die je er in het verleden mooi vond uitzien, verandert nu in deze lelijke persoon, zelfs fysiek gezien. Je moet dit, denk ik, bij iemand anders visualiseren omdat je de gebreken van anderen gemakkelijker ziet dan je eigen gebreken. Gebruik dus je fantasie; doe deze meditatie en visualisatie een paar minuten lang.
Aan het slot van de visualisatie analyseer je de situatie en betrek je de omstandigheden op je eigen ervaring,. Zie voor je dat jij zelf al vele malen in die situatie hebt gezeten. Neem je voor: ik zal nooit meer onder de invloed raken van zo’n intense woede en haat, want als ik dat toesta, verkeer ik in dezelfde positie. Ik zal ook alle gevolgen moeten dragen, mijn gemoedsrust verliezen, mijn beheersing verliezen, dat lelijke fysieke voorkomen krijgen, enzovoorts. Zodra je je dat hebt voorgenomen, richt je je gedachten tijdens de laatste paar minuten op die conclusie; blijf simpelweg, zonder verdere analyse, denken aan je voornemen niet onder de invloed te raken van woede en haat.
Oefening 2
Laten we nog een meditatie uitvoeren met gebruikmaking van visualisatie. Begin door je iemand voor te stellen aan wie je een hekel hebt, iemand die je irritant vindt, die je een heleboel problemen bezorgt, of die op je zenuwen werkt. Stel je dan een situatie voor waarin de persoon je ergert, of iets doet waardoor je beledigd wordt of geïrriteerd raakt. En laat in gedachten, terwijl je je dit voor de geest haalt, je natuurlijke reactie volgen; laat die gewoon vanzelf naar boven komen. Kijk dan hoe je je voelt, kijk of je hart daardoor sneller gaat kloppen enzovoorts. Ga bij jezelf na of je je behaaglijk of onbehaaglijk voelt; kijk of je je onmiddellijk vrediger voelt of dat je geestelijk een ongemakkelijker gevoel krijgt. Beoordeel dit zelf; ga op onderzoek uit. Oordeel en experimenteer een paar minuten lang – zo rond de drie tot vier minuten. En als je aan het eind van je speurtocht tot de ontdekking komt dat het inderdaad geen zin heeft die ergernis naar boven te laten komen, dat je onmiddellijk je gemoedsrust verloor, zeg dan tegen jezelf: ‘Dat doe ik in het vervolg niet meer’. Wees vastberaden. Ten slotte richt je je gedachten, gedurende de laatste paar minuten, enkel en alleen op die conclusie of dat voornemen. En daarmee sluit je de meditatie af.
Fragment uit De Kunst van het Geluk over de zin van het leven van Howard Cutler & De Dalai Lama
Bron De Kunst van het Geluk ©Loes Raaphorst 07/2006