Omgaan met Hechtingsproblemen – met dank aan Marjon

Lopen de emoties en spanningen te hoog op, dan is er een aantal dingen dat je kunt doen:

  • Zeg ‘STOP!’ tegen jezelf. Laat je niet langer meeslepen door oververhitte emoties maar verander onredelijke gedachten in redelijke gedachten. Dat geldt ook als je je erg gespannen of bang voelt omdat je veel piekert. Naast ‘STOP’ zeggen kun je piekeren ook verminderen door elke dag een ‘piekerhalfuurtje’ in te lassen, bijvoorbeeld tussen 7.00 en 7.30 ’s avonds. Dan mag je piekeren over alles wat je dwars zit, de rest van de dag is piekeren taboe.

  • Iets anders gaan doen: joggen, wandelen, fietsen, de hond uitlaten, een karweitje doen, muziek luisteren, de krant lezen, etc. Ben je net in gesprek met je partner, zeg dan wel tegen hem dat je nu even iets anders gaat doen omdat je anders te boos of gestrest wordt. Doe je dat niet, dan kan je partner denken dat je voor het probleem vlucht. Spreek ook af wanneer je het er dan wel over gaat hebben. 

  • Bewust ontspannen: tot 10 tellen, even diep in- en uitademen of ontspanningsoefeningen doen

  • Samen iets leuks gaan doen. Spanning en negatieve emoties verminder je niet alleen door zelf iets anders te gaan doen, je kunt dat ook samen met je partner doen. Vraag jezelf af: wat kunnen we voor en met elkaar doen om de spanning te verminderen en meer positieve gevoelens te ervaren? Denk aan samen fietsen, klussen, kaarten, koffiedrinken, enz. Het voordeel van samen iets doen is dat het een positief effect heeft op je relatie: in plaats van te ruziën ga je samen iets leuks en ontspannends doen. Samen iets doen aan spanning en negatieve emoties is echter alleen mogelijk bij lage tot middelmatige niveaus van spanningen en emoties. Ben je erg boos of gespannen, dan kun je het best (eerst) iets alleen gaan doen om af te koelen.

Beter omgaan met emoties en stress: 

  • Je grijpt in voordat het probleem – bijvoorbeeld je jaloerse bui of terugtrekkende gedrag – zich voordoet. Hoe? Door de situatie te veranderen. Word je partner bijvoorbeeld onredelijk jaloers als je in zijn bijzijn naar een bepaald televisieprogramma kijkt, dan kun je bijvoorbeeld besluiten dat het toch niet zo belangrijk is om naar dat programma te kijken en wegzappen, of je kunt bij een vriend gaan kijken. Weet je van jezelf dat je er niet tegen kunt dat je partner naar dat programma kijkt, dan kun je bijvoorbeeld een stukje gaan lopen of een vriendin bellen.

  • Je grijpt in op het moment dat het probleem zich voordoet. Merk je bijvoorbeeld dat je erg boos wordt, trek je dat terug met een boek of ga een blokje om.

  • Je grijpt in nadat het probleem zich heeft voorgedaan. Ondanks je goede voornemens ben je bijvoorbeeld toch weer heel jaloers of boos geworden. Doe in dat geval om het goed te maken iets aardigs voor je partner: breng hem een ontbijtje op bed of masseer zijn rug. Let wel: het is dus nooit te laat om iets aan je probleem te doen, ook als je al de fout in bent gegaan kun je nog iets doen.

Op het moment dat je het bijvoorbeeld weer benauwd krijgt alleen maar omdat je partner wil weten hoe je je voelt kun je denken ‘hé, ik doe het weer; ophouden daarmee’. Op zo’n moment kun je bewust anders gaan denken en doen dan normaal. Hoe vaker het lukt om het negatieve patroon te doorbreken, hoe makkelijker het wordt en hoe meer het nieuwe denken en gedrag het oude patroon vervangt. 

Mogelijke denkfouten:

  • Zwart-wit denken

  • Alles op jezelf betrekken

  • Rampscenario

  • Overhaaste conclusies trekken

  • Generaliseren

  • Zou- of hoorgedachten

  • Gedachtelezen

  • Lage frustratietolerantie

  • Eisende gedachtegang

Om onredelijke gedachten en overtuigingen te veranderen is het nodig deze uit te dagen. Stel jezelf daartoe de volgende vragen:

  • Is deze gedachte of overtuiging eigenlijk wel waar?

  • Overdrijf ik niet? Vergeet ik niet naar de positieve kanten te kijken?

  • Welke bewijzen heb ik voor en welke tegen deze gedachte/overtuiging?

  • Wat zou een ander denken in mijn situatie?

  • Maak ik geen denkfouten?

  • In hoeverre helpt deze gedachte me om het probleem op te lossen of maakt deze gedachte het probleem juist erger?

  • Wat is een andere mogelijke gedachte/overtuiging die minder negatieve gevoelens oproept?

Effectief communiceren:

Zeggen wat je dwars zit met de XYZ-formule (X = Gedrag, Y = Situatie, Z = Gevoel):

  • benoem het gedrag van je partner (X);

  • benoem de situatie waarin – waar, wanneer – je partner dit gedrag vertoonde (Y); 

  • benoem hoe je je door het gedrag voelde (Z).

Dus niet: ‘Je bent ook zo onattent!’ maar: ‘Dat je gisteren onze trouwdag vergeten bent (X-Y), geeft me het gevoel dat je onze relatie niet belangrijk vindt (Z). 
Met de XYZ-formule zeg je precies wat je bedoelt; dat helpt misverstanden voorkomen. Door expliciet je gevoel te benoemen verklein je bovendien de kans dat je partner zich aangevallen voelt en in de verdediging schiet.

Luisteren met de LSI-formule (Luisteren, Samenvatten en Inleven):

  • Kijk je partner aan en kijk naar zijn emoties en gedrag;

  • Leef je in in je partner;

  • Vraag verduidelijking als je het verhaal van je partner niet meer volgt;

  • Laat merken dat je je partner begrijpt door af en toe te knikken of ‘ja’ te zeggen;

  • Vat samen wat je partner heeft gezegd en vraag hem of je het goed begrepen hebt.

Effectief communiceren: 

  • Voorkomen dat je onterecht negatieve uitleg geeft aan het gedrag van je partner, doe je door geen overhaaste conclusies te trekken.

  • Voorkomen dat je in het patroon van aandringen en terugtrekken terechtkomt, doe je door verschillen in behoeftes tussen jou en je partner onder ogen te komen en te accepteren.

  • Voorkomen dat je in een kruisverhoor van een onredelijke jaloerse partner terechtkomt, doe je door niet in te gaan op het spervuur van vragen. In plaats van je jaloerse partner gerust te stellen met sussende antwoorden, kun je beter kort en duidelijk zeggen dat je van je partner houdt en dat hij je moet vertrouwen.

  • Het patroon van aantrekken en afstoten voorkom je door een relatie langzaam op te bouwen. Verloopt het proces van emotionele binding en intimiteit geleidelijk, dan is bindingsangst minder sterk en beter hanteerbaar en leidt het niet steeds, of in mindere mate, tot een angstige terugtrekreactie.

  • Voorkomen dat je overal afwijzingen in ziet, doe je door te werken aan je gevoel van eigenwaarde.

Een gevoel van eigenwaarde ontwikkelen:

  • Haal jezelf niet langer naar beneden: Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde hebben de neiging om negatief tegen zichzelf te praten. Ze kraken zichzelf in gedachten voortdurend af en ondermijnen daarmee constant hun gevoel van eigenwaarde. Om uit deze vicieuze cirkel te komen is het nodig om de voortdurende stroom van negatieve gedachten te onderbreken. Dit kan simpelweg door ‘STOP’ tegen jezelf te zeggen, of: ‘Ophouden!’ Ga dan iets ander doen en probeer bewust iets anders (iets positiefs over jezelf) te denken.

  • Wees realistisch en laat ongezonde perfectionisme los: Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde denken vaak dat ze pas de moeite waard zijn als ze perfect zijn. Om realistischer te worden helpt het om niet langer te denken in termen van ‘moeten’ maar in termen van ‘willen’ of ‘kunnen’.

  • Stel je open voor het positieve in jezelf: Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde letten vaak erg op wat ze fout doen en wat ze niet kunnen. Door meer te letten op wat er wel goed gaat en wat je wel kunt, krijg je niet alleen een positiever maar ook een realistischer beeld van jezelf.

  • Neem verantwoordelijkheid voor je successen: Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde hebben de neiging om, als er iets misgaat, zichzelf daarvan automatisch de schuld te geven, ook als ze er weinig aan konden doen. Een beter gevoel van eigenwaarde krijg je door bewust stil te staan bij de oorzaken van succes en falen. Vraag jezelf af: waaraan heb ik dit succes of deze mislukking nu eigenlijk te danken/wijten? In hoeverre werd het veroorzaakt door mijzelf, andere mensen, omstandigheden of toeval/geluk? Door stil te staan bij de verschillende oorzaken van succes en mislukkingen krijg je een gebalanceerder beeld van je eigen kunnen: niet alleen negatief maar ook positief.

  • Word assertief: Mensen met weinig gevoel van eigenwaarde hebben de neiging om in hun contacten met andere over zich heen te laten lopen. Ze denken dat hun mening minder belangrijk en minder waardevol is dan die van andere. Om uit deze vicieuze cirkel te komen is het nodig om op te komen voor je mening, gevoelens en gedachten.

Met dank aan Marjon, voor het maken van deze samenvatting! Ik denk dat veel mensen hier iets aan zullen hebben! Thanks lieverd!

 

 ]]>

Bron P.Dijkstra Omgaan met Hechtingsproblemen©Loes Raaphorst 07/2008