Voedselvergiftiging – overzicht van ziekteverwekkers in voedsel

Als u bij de bereiding van voedsel een paar simpele maatregelen treft, kunt u met een gerust hart een sandwich, gebarbecuede hamburger of opgewarmde maaltijd eten. Voedselvergiftiging komt steeds vaker voor, dus neem onderstaande basisregels in acht. Een deel van het gevaar zit hem in onze hang naar gemaksvoedsel. Waren de ingrediënten bij de broodjeszaak wel vers of lagen ze er al geruime tijd? Is de sla op uw broodje knapperig of verflenst? Misschien is het broodje belegd met vlees of ei dat nog warm was toen de rauwkost werd toegevoegd. 

De schuld ligt echter niet altijd bij anderen. Uw eigen gedrag is een bepalend. Wast u altijd uw handen voor u luncht op kantoor? Neemt u happen van uw broodje tussen het typen en telefoneren door? Wees dan niet verrast als u de volgende dag ziek bent. U heeft ongetwijfeld een paar vervelende ziektekiemen binnengekregen. Hieronder staan drie veelvoorkomende situaties. Bij elk staan de aan- en afraders op het vlak van voedselhygiëne. Om besmetting tijdens een werklunch, barbecue of het eten van een opgewarmde maaltijd te voorkomen, moet u de volgende regels in acht nemen.

  • Was uw handen voor u uw lunch bereidt en droog ze af aan de handdoek, niet aan de theedoek.
  • Bewaar mayonaise en ham in de koelkast, gescheiden van andere levensmiddelen.
  • Gebruik geen mayonaise waarvan de houdbaarheidsdatum is verstreken. Het product moet bovendien vers ruiken.
  • Was rauwkost altijd, ook als is hij voorverpakt.
  • Snijd ham niet op een snijplank waarop rauwe kip is gesneden.
  • Eet uw broodje niet aan uw bureau en typ niet terwijl u aan het eten bent.


  • Doe diepvriesmaaltijden meteen in de vriezer na het boodschappen doen.
  • Laad de vriezer niet te vol; hij kan dan zijn werk niet meer goed doen.
  • Was altijd uw handen voor het koken en na het snijden van rauw voedsel.
  • Droog uw handen nooit af aan een vuile theedoek – die kan veel ziektekiemen bevatten.
  • Houd huisdieren uit de keuken als u de maaltijd bereidt.
  • Volg de ontdooi- en bereidingsinstructies op de verpakking.
  • Was altijd uw handen na het legen van de afvalemmer.
  • Gebruik geen gekookte rijst die lange tijd buiten de koelkast heeft gestaan – het is een bron van ziektekiemen.
  • Ontdooi vlees goed voor u het op de barbecue legt.
  • Was uw handen voor u gaat barbecuen en voor en na het aanraken van rauw vlees.
  • Leg het vlees pas op het rooster als de houtskool roodgloeiend is en een grijs oppervlak krijgt.
  • Draai het vlees regelmatig om, zodat het gelijkmatig gaar wordt.
  • Gebruik verschillende keukenattributen voor rauw en gegrild vlees.
  • Gril het vlees tot het door en door verhit is.
  • Leg het gegrilde vlees niet op een bord waar rauw vlees op heeft gelegen.
  • Doe marinade waarin rauw vlees heeft gelegen niet op het gare vlees.

Ziekteverwekkers in Voedsel

Zitten er ziektekiemen in uw voedsel, in uw koelkast en op uw aanrecht? Zo ja, dan loopt u het gevaar om besmet te worden. De symptomen van een voedselvergiftiging lopen uiteen van darmkrampen en diarree tot koorts en zelfs nierfalen. Voedselvergiftiging kan ernstig zijn en in extreme gevallen zelfs leiden tot de dood. Hier volgt een kort overzicht van potentiële ziekteverwekkers in uw maaltijden.

  • Symptomen: de meest voorkomende symptomen van besmettingen staan vermeld, net als de symptomen bij ernstige infecties.

  • Voedselbron: rauw voedsel, vooral eieren, zuivel en vlees, zijn de grootste boosdoeners – dus ook voedsel waarin deze ingrediënten zijn verwerkt, zoals tiramisu.

  • Besmetting: de meeste gevallen van voedselvergiftiging kunt u vermijden met goede hygiënemaatregelen. Vermijd kruisbesmetting tussen rauw en bereid voedsel. 

Salmonella

  • Symptomen: braken, darmkrampen, diarree, koorts en vermoeidheid. In ernstige gevallen kan bloedvergiftiging (septikemie) optreden

  • Voedselbron: rauwe eieren, voedsel dat rauwe eieren bevat (bijvoorbeeld zelfgemaakt mayonaise en tiramisu), ongaar gevogelte en vlees, ongepasteuriseerde melk.

  • Besmetting: kruisbesmetting tussen rauw en bereid voedsel via ongewassen handen, snijplanken en bestek. Kan ook worden overgebracht door insecten, knaagdieren en huisdieren.

Campylobacter

  • Symptomen: koorts, darmkrampen en diarree.

  • Voedselbron: net als bij salmonella rauwe eieren of voedsel dat rauwe eieren bevat (bijvoorbeeld zelfgemaakte mayonaise en tiramisu), ongaar gevogelte en vlees, ongepasteuriseerde melk.

  • Besmetting: kruisbesmetting tussen rauw en bereid voedsel via handen, snijplanken of bestek na aanraking van rauw vlees of gevogelte. Net als salmonella kan campylobacter worden overgebracht door reeds besmette mensen of huisdieren. 

E-coli 0157

  • Symptomen: darmkrampen, braken en milde tot ernstige diarree. In ernstige gevallen kan E-coli fataal nierfalen veroorzaken.

  • Voedselbron: rauw of ongaar rundvlees, ongepasteuriseerde melk en zuivel waarin ongepasteuriseerde melk is verwerkt, zoals boter, room en yoghurt. Komt ook voor in ongepasteuriseerde appelsap.

  • Besmetting: voedsel kan ook worden besmet door reeds geïnfecteerde mensen die met de etenswaren omgaan. 

Listeria

  • Symptomen: uiteenlopend van lichte griepklachten tot bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking. Kan miskramen, voortijdige geboorte en zelfs prenataal overlijden veroorzaken. 

  • Voedselbron: kaas, vooral rauwmelkse, zacht soorten zoals brie, en ook gevogelte, vlees en salades.

  • Besmetting: listeria kan zich, anders dan de meeste bacteriën, ook vermenigvuldigen bij lage temperaturen. Gekookt voedsel wordt besmet via handen, snijplanken en bestek dat in contact is geweest met rauw, dierlijk voedsel. Het gebruik van organische mest of rioolwater in de moestuin is een risicofactor. 

Clostridium Botulinum

  • Symptomen: misselijkheid (soms met braken en diarree), droge mond, duizeligheid, wazig of dubbel zien, verlamming van spieren in de ledematen, moeite met spreken, slikken en ademhalen. In extreme gevallen lijdt de besmetting tot de dood.

  • Voedselbron: niet goed ingemaakt voedsel met een lage zuurgraad (groente, vis, vlees en gevogelte, gerookte vis en slecht bereid, gekookt voedsel met een lage zuurgraad.

  • Besmetting: zelf inmaken is een risicofactor.

Clostridium Perfringens

  • Symptomen: diarree en acute buikpijn.

  • Voedselbron: gekookt vlees en gevogelte, stoofschotels, soepen en jus die langzaam zijn opgewarmd, of te lang staan.

  • Besmetting: kan optreden na het niet goed opwarmen van restjes. Deuken in blikjes kunnen duiden op besmetting en ook huisdieren kunnen de infectie verspreiden. 

Staphylococcus Aureus

  • Symptomen: braken, darmkrampen, diarree, lage bloeddruk en krachtverlies.

  • Voedselbron: vla, eiersalade, aardappelsalade, kipsalade, macaronisalade, ham salami, kaas, gebakken gevogelte en sladressings. 

  • Besmetting: koks kunnen de bacteriën overdragen via geïnfecteerde snijwonden die niet goed zijn verbonden. De infectie kan ook worden veroorzaakt door het niet goed koelen van voedsel, of het niet door en door verhitten van besmet voedsel. 

Vibrio Parahaemolyticus

  • Symptomen: diarree en darmkrampen.

  • Voedselbron: rauwe of ongare schaal en schelpdieren, zoals oesters, garnalen, krab en mosselen.

  • Besmetting: kan optreden bij kruisbesmetting tussen rauw en bereid voedsel of bij een te hoge bewaartemperatuur. De besmetting komt veel voor in Japan, waar veel rauwe zeedieren worden gegeten. 

Bacillus Cereus

  • Symptomen: twee verschillende ziektebeelden. Het ene gaat gepaard met diarree en buikkrampen met een incubatietijd van 8-16 uur, het andere met braken en een incubatietijd van 1- 5 uur. Beide varianten duren gewoonlijk minder dan 24 uur.

  • Voedselbron: vooral rijstgerechten, soms ook pasta, vlees of groentegerechten, zuivel, soepen, sauzen en zoete deegwaren.

  • Besmetting: door grond, stof en plantenresten, ook door besmet voedsel dat niet snel of voldoende is gekoeld na de bereiding of tijdens het bewaren. 

Bacillus Subtilis

  • Symptomen: acute misselijkheid, braken en maagkrampen.

  • Voedselbron: vooral vlees en groente bereid met deeg, gekookt vlees en gevogelte, soms deegwaren zoals brood, beschuit en sandwiches, alsook exotische vleesgerechten en zeevruchten. 

  • Besmetting: zie Bacillus Cereus. De bacterie is goed bestand tegen verhitting.

Bron  MBS ©Loes Raaphorst 07/2006

Reactie Shirley

Jarenlang heb ik al last van paniekaanvallen en hyperventilatie. De laatste jaren steeds meer. Ik ben op onderzoek uitgegaan en ben uitgekomen bij het gebruik van aspartaam (zoetstof). Ik ben gestopt met het gebruik van light producten en zoetjes in de koffie of thee. Sinds die tijd heb ik veel minder last. Graag wil ik dit bij iedereen onder de aandacht brengen. 

Een zeer interessante site is www.aspartaam.nl. Hier is heel veel te vinden hierover en tevens een hele lijst met producten waar de stof in zit. Ik heb de lijst uitgeprint en dat zijn 6 A4-tjes vol In aspartaam zit een stof die het serotonine gehalte in je lichaam naar beneden brengt waardoor paniekaanvallen en depressies kunnen ontstaan. Als alternatief kan ik iedereen Stevia aanraden. Dit komt van een plant en is puur natuur. 

Groetjes van Shirley Bal

Bron email ©Loes Raaphorst 11/2010