Aroma Therapie – zo oud als de mensheid!
Aromatherapie is een manier om met behulp van etherische oliën zowel de psychische als ook de fysieke gesteldheid van de mens aanzienlijk te verbeteren. De olie kan op meerdere manieren worden gebruikt, welke toepassing wordt gekozen is enigszins afhankelijk van de te behandelen kwaal en de persoonlijke voorkeur. De verschillende toepassingen zijn: puur, in bad, verdampen, massage, inwendig, huidolie, inhaleren, stomen, kompres.
In veel recepten vindt u te gebruiken hoeveelheden aangegeven met theelepel, eetlepel etc. De hoeveelheid die hiermee bedoeld wordt i.a.v:
30 druppels ± 1 ml 1 theelepel ± 2 ml 60 druppels 4 theelepels ± 8 ml 1 eetlepel 2 eetlepels ± 16 ml ¼ kopje 4 eetlepels ± 32 ml ½ kopje 8 eetlepels ± 64 ml 1 kopje
Let hierbij op, dat etherisch oliën zeer sterk geconcentreerd zijn; één druppeltje meer komt overeen met een hele zak kruiden! Reken dus altijd terug naar druppels, eetlepels zijn eigenlijk geen betrouwbare meetinstrumenten.
Puur Gebruik
In het algemeen kan worden gesteld, dat etherische oliën niet onverdund op de huid aangebracht mogen worden. Dit omdat veel oliën in pure vorm de huid kunnen irriteren of overgevoelig maken. Wees ook voorzichtig met oliën die fototoxisch zijn, d.w.z. dat zij de huid verkleuren als deze aan de zon wordt blootgesteld, zoals bijv. Bergamot en alle andere
citrus-achtigen.
Andere oliën die fototoxisch zijn, zijn: Wortelzaad, Afrikaantje (Tagetes), Komijnzaad en Engelwortel. Ook het maceraat van SintJanskruid, dat immers ook etherische olie bevat, heeft deze eigenschap! Als je één van deze oliën op de huid gebruikt, ga dan een aantal uur niet in de volle zon of onder de zonnebank. Hoe heftig je reageert op de oliën in contact met zonlicht, hangt af van hoe gevoelig je hiervoor bent.
De enige uitzondering wat het pure gebruik betreft is Lavendel. Lavendel kan onverdund o.a. worden gebruikt bij de behandeling van insectensteken en (brand)wonden. Tea Tree wordt vaak genoemd bij de behandeling van o.a. wratten en schimmelinfecties. Het zou puur op de huid kunnen, hoewel er in professionele kringen steeds vaker stemmen opgaan dat dit niet altijd verstandig is. Ook hier heeft een eventuele reactie (jeuk, roodheid) weer te maken met gevoeligheid van de huid.
Het is raadzaam om voordat u etherische oliën puur aanbrengt, uit te proberen of u hiervoor gevoelig bent. Doe een druppel op een pleister, plak deze aan de binnenkant van de elleboog en laat deze minimaal 12 uur zitten. Als geen irritatie ontstaat kunt u de olie puur gebruiken. Sandelhout, Jasmijn, Patchouli en Roos kunnen, opgelost in wat jojoba-olie, uitstekend als parfum op de huid worden gedragen.
In Bad
De eenvoudigste manier om etherische olie te gebruiken is 8-15 druppels toe te voegen aan een vol bad (ook geschikt voor bubbelbad). Dit is mogelijk met behulp van een emulgator. Als emulgator kunnen o.a. honing (een theelepel honing met enkele druppels jojoba-olie en de etherische olie), yoghurt/ karnemelk/ slagroom/ koffiemelk, groene leem, (Dode zee-)zout of appelazijn gebruikt worden.Het is zo niet alleen mogelijk, aangenaam en ontspannen te baden, maar ook heel veel verschillende klachten te behandelen, zoals huidaandoeningen, spierpijn, reumatische klachten, artritis etc. Rozemarijn is ideaal voor een oppeppend ochtendbad of
bij vermoeidheid. Echte lavendel (Lavandula angustifolia) en Kamille zijn rustgevend en ideaal bij stress en slapeloosheid. Meerdere etherische oliën kunnen ook goed in de sauna gebruikt worden.
Verdampen
Vroeger werden takken van Jeneverbes, Thijm of Rozemarijn verbrand om de lucht te zuiveren en infecties als verkoudheid en griep te voorkomen. Etherische oliën verdampen in een aromalamp, op een tissue op de centrale verwarming of vernevelen geeft hetzelfde effect. Zo kunnen Kruizemunt (Menthaspicata), Eucalyptus, Tea Tree of Den in de slaapkamer verdampt worden om ademhalingsproblemen te verlichten. Eén of twee druppels Echte Lavendel op het hoofdkussen zorgen voor een gezonde slaap. Gebruik voor kinderen Mandarijn (voor kleine kinderen kan een druppel Mandarijn op een tissue aan het voeteneinde al genoeg zijn!). Veel oliën, bijv. Citronella, Citroen, Eucalyptus, Ceder en Lemongrass zijn uitstekende insecten verdrijvers, Citronella kan daarvoor zelfs, opgelost in een basisolie, op de huid worden gebruikt. Een paar druppels Palmarosa, Sandelhout, Geranium of Ho-blad in de aromalamp brengen een heerlijke geur in de woonomgeving, terwijl Lemongrass, Citronella en Pepermunt goede luchtverfrissers en rookverdrijvers zijn. Pepermunt, Wierook of Rozemarijn zorgen voor een betere concentratie. Hoewel etherische oliën niet oplossen in water kunnen ze wel samen met water verneveld worden, bijv. om bepaalde plaatsen te desinfecteren. Vul een plantenspuit met lauwwarm water en voeg hier 10-20 druppels etherische olie aan toe. Voor ieder gebruik zeer goed schudden !
Massage
Massage is de meest effectieve manier om etherische oliën te gebruiken. De oliën worden hierbij goed door de huid opgenomen en kunnen zo verlichting brengen bij veel kwalen, ook bij inwendige problemen. Om met etherische oliën te kunnen masseren moeten deze gemengd worden met een zogenaamde basisolie, bijv. Amandel olie, Olijfolie of Sesamolie (de niet-geurende, ongebrande sesamolie!). Afhankelijk van de aandoening dient de hoeveelheid etherische olie in het mengsel tussen de 1 en 3 % te zijn. Voor een lichaamsmassage gebruik je per 10ml basisolie maximaal 5 druppels etherische olie. Voor een gezichtsmassage maximaal 2 druppels per 10ml! Ga altijd goed na wat de specifieke eigenschappen van een olie zijn voordat je die gebruikt als massageolie! Fysieke kwalen als bijv. reuma verlangen een hogere concentratie dan emotionele of nerveuze aandoeningen. Voor een algeheel welbevinden kan men bij zichzelf handen of voeten masseren. Vele delen van het lichaam die ongemak veroorzaken kunnen vaak zelf gemasseerd worden. Zo kan bij indigestie de maagstreek in de richting van de klok met Pepermunt ingewreven worden (maximaal 5 druppels per 10ml)
Inwendig
Inwendig gebruik van etherische oliën zonder begeleiding van een aromatherapeut of (homeopathische) arts is zeker niet aan te bevelen. Het is voor een leek zeer moeilijk vast te stellen hoe hoog de in te nemen concentraties mogen zijn, daarbij komt dat verschillende etherische oliën in meer of mindere mate oraal giftig zijn, enkele zelfs zeer giftig. Etherische oliën worden echter zeer goed door de huid opgenomen en kunnen zo positief op de inwendige organen inwerken en allerlei kwaaltjes beïnvloeden. Bij artritis bijvoorbeeld, een aandoening waarbij giftige stoffen zich in het gewricht ophopen, kunnen etherische oliën als Jeneverbes, en Wortelzaad uitwendig een grote rol spelen bij de afvoer van deze gifstoffen. Genezingsprocessen kunnen wel inwendig ondersteund worden door o.a. voldoende water te drinken, gezond te eten en toepasselijke kruidenthee te drinken.
Huidolie
Een huidolie is eenvoudig te maken door etherische oliën op te lossen in een voedende basisolie zoals Amandel of Sesamolie, gemengd met Avocado – Tarwekiem en/of Jojoba olie. Deze mengsels moeten met een zachte cirkelende beweging op de huid aangebracht worden, zonder aan de huid te trekken. Zeker de tere weefsels in de hals en rond de ogen moeten voorzichtig behandeld worden. Een huidolie is heerlijk na een bad of douche en kan een bodylotion vervangen. Breng de olie aan op de nog natte huid en blijf wrijven tot hij compleet opgenomen is. Spaarzaam aanbrengen om vet worden van de huid te vermijden. Ook kan een huidolie gebruikt worden om huidproblemen te verlichten, zo is een mengsel met Roos, Neroli en/of Wierook en Vetiver weldadig bij een oudere of droge huid. Bergamot, Wortelzaad, Geranium of Citroen zijn goed bij acne of een vette huid.
Inhaleren
Een effectieve manier om sinusitis, keel- en borstholte infecties en ademhalingsproblemen te
behandelen is het inhaleren. Doe 1-2 druppels, Den, Pepermunt of Echte Lavendel in een schaaltje heet water, bedek het hoofd en schaaltje met een handdoek en inhaleer de damp ongeveer 1 minuut, dan herhalen. Als de hete damp te bezwaarlijk is kunnen ook een paar druppels op een tissue gesprenkeld worden en van hier geïnhaleerd worden. Een andere methode om etherische oliën te inhaleren is een heet dampend bad te nemen of ze te gebruiken in de sauna. Natuurlijk is dit niet zo geconcentreerd. Bij een aankomende verkoudheid of griep kan bijv. Tea Tree op een tissue gedruppeld en meermaals per dag gesnoven worden.
Stomen
Voor het reinigen van de huid of het openen van verstopte poriën kan gestoomd worden met Bergamot, Lavendel, Kamille of Citroen. Doe 5-10 druppels in een stoomapparaat of in een schaaltje heet water (zie bij inhaleren) en stoom het gezicht enige minuten.
Kompres
Warme of koude kompressen zijn een zeer effectieve manier om etherische oliën toe te passen ter verzachting van pijn of het verminderen van ontstekingen. Een warm kompres kan o.a. worden gebruikt bij rugpijn, reuma, artritis en abcessen. Maak een kom met heet water en voeg hier tot 5-10 druppels etherische olie per 100 ml. water aan toe. Dompel een stuk katoen, flanel of watten in de vloeistof, knijp dit licht uit en leg het zolang op de pijnlijke plek tot het is afgekoeld tot lichaamstemperatuur. Herhaal dit enige malen. Een koud kompres kan geschikt zijn bij bijvoorbeeld hoofdpijn. Het proces is hetzelfde, maar gebruik ipv warm, ijskoud water.
Enkele veiligheidvoorschriften:
- Raadpleeg altijd een goed boek of een deskundige voordat je etherische oliën therapeutisch gaat gebruiken!
- Bedenk dat met elke druppel etherische olie een hele zak kruiden gebruikt wordt, wees dus voorzichtig met doseren.
- Gebruik altijd etherische olie van goede kwaliteit. Omdat er zo veel plantenmateriaal nodig is voor de productie van de oliën, zijn ze helaas niet goedkoop. Echte goede olie koop je niet bij de drogisterij om de hoek! Enkele betrouwbare merken zijn oa Chi, PrimaVera, Namaste en De Distilleerderij.
- Er worden vaak etherische oliën verkocht die absoluut niet geschikt zijn voor gebruik. Enkele zijn zelfs zwaar giftig of kankerverwekkend Lees je daarom altijd goed in voordat je etherische oliën gaat gebruiken.
Lees alles over etherische oliën in cosmetica rubriek!
De Groene Vrouw Kruidengeneeskunde geeft ook workshops over Etherische oliën en Aromatherapie. Kijk voor meer informatie op de website van De Groene Vrouw!
Nienke
Nienke©Loes Raaphorst 10/2005